حمبد نوايي معروف به عشقي (5-1282ش=صبح دوشنبه 1366/9/30=1987م تهران) از محل سكونتش در تجريش ، مقصود بيگ،كوچه ثقفي ، شماره 16 ، آرامگاه بهشت زهرا ،قطعه 104 رديف 67 شماره 38 به خاك سپرده شد.
سه تار ساز مشهور معاصر ، به تار سازي نيز اشتهار و اهتمام داشت. او فرزند پدري به نام رضا ، اهل كنگاور كرمانشاه بود و از 13 سالگي بهره مند از استادي معروف به نام سيد جلال .
در سال 1350 آغاز همكاري او با مركز حفظ و اشاعه موسيقي ، بنا به دعوت دكتر داريوش صفوت بود. عشقي درويش گونه اي آزاد از هر گونه قيد و بند ، در دنياي تجرد خويش ، با طبع بلند ، نه تكيه بر اغنيا مي زيست.
سه تار مي نواخت و همراه آن زمزمه اي سر مي داد ، تكيه كلامي داشت : (( يا هو )) و گاهي آن را تكرار مي كرد ، خدايا عشقي قلندر به جز تو بي نياز است و يا عشقي قلندر ، عشقي خداپرست محل كارش را مقدس مي داشت .
سه تار هاي عشقي از كيفيت صوتي مطلوبي برخوردار است. استاد احمد عبادي معتقد بود سه تار عشقي چيز ديگر است و بهترين سه تاري است كه مي توان از لحاظ زنگ و قدرت صدادهي به آن عنوان بهترين را داد.(ضمنا"داريوش طلايي نيز رديف سه تار نوازي را با ساز عشقي اجرا نموده است).
از ويژگيهاي سه تار عشقي مي توان به تحكيم كاسه ، تحدب صفحه ، و خوش دست بودن آن اشاره داشت.ولي ويژگي بازر آن بالانس صدا دهي در اكتاو هاي زيز وبم ، خوش صدايي همه سيمها ، بصورت ابريشمي و مخملين و قابليت مضراب خوري كه در تمام كوك ها خوش مي خواند.
و داراي دو مشخصه ظاهري يكي به شكل اشك كه در گلويي سه تار و معمولا" با صدف سفيد كار شده و كلمه (( عشقي )) كه در بالاترين قسمت كاسه ، در كنار سيم گير ( قسمتي كه دست هنگام نواختن روي كاسه گذاشته مي شود) با خطي عاميانه و با مداد حك مي كرد.البته تمام سازهاي عشقي داراي مهر نبودند.
استاد عشقي پنج نوع سه تار مي ساخت و براي هر كدام يك قالب مخصوص داشت.
1- سه تار ( كاسه بزرگ 11 ترك ) عشقي ،كه بيشتر از بقيه طرفدار داشت.
2- سه تار ( كاسه متوسط 11ترك) كمي كوچكتر از نوع اول اما با قالبي كشيده تر (جره) كه در نوع خود زيبا و خوش صداست.
3- سه تار كوچك يا سازهاي مسافرتي با 9 ترك .
4- سه تار كوچك كتابي با كاسه تخت كه به آن زير عبايي ميگفتند.
5- سه تار ( پوستي از ابداعات عشقي) با قالبي بزرگتر وبا پنجه اي زيبا ، روي صفحه آن به شكل قلب حغره اي ايجاد مي نمود و پوست بر روي آن مي كشيد و خرك ساز را كه شبيه خرك تار بود بر روي پوست مستقر مي ساخت.
استاد عشقي بجز اين پنج نوع سه تار ، سه تار يك تكه نيز مي ساخت .
عشقي يكي از بهترين شاگردان استاد سيد جلال تار ساز و سه تار ساز معروف به شمار مي رفت . عشقي نه تنها سه تار ساز خوبي بود ، بلكه تار هاي نخبه اي هم ساخته است ، اما دلبستگي اصلي او ساختن سه تار بود.
سه تار هايش خوش دست ، سبك وزن و خوش صدا و بسيار زيبا است . امروز هنر مندان به داشتن سه تار هاي عشقي افتخار مي كنند . سه تار هاي او علاقمندان و جويندگان بسياري دارد .
مرحوم عشقي از كساني بود كه كارگاهش محفل استادان بنام و برجسته زمان بود و اگر چه بهره اي از زندگي هنري اش نبرد ، اما نام او و كارهاي ارزنده اش ، همواره در يادها و خاطره ها زنده و جاويد است.
هنرجويان بسياري در زمينه ساخت ساز از دانش ومهارت عشقي برخوردار شدند . كه بعضي از آنها در اين صنعت به مرتبه والايي رسيده اند.
از جمله فرمان مرادي كه امروز استادي قابل است . فرمان مرادي حق شاگردي را در مورد استادش كاملا" به جا آورد و تا آخرين لحضه حيات او يار ومدد كارش بود.
هم اكنون سه تار عشقي در بين علاقمندان با قيمتي بالغ بر 10 تا 15 ميليون تومان طرفدار دارد.
منبع.: http://www.3tar.ir