- متد هنرستان موسيقي ملي: كتب دستور مقدماتي تار و سه تار ( در دوجلد) به كوشش اساتيد موسي معروفي و روح الله خاقي يكي از قديمي ترين و معتبر ترين آثار آموزشي موجود مي باشد. بدون شك اكثر نوازندگان معاصر و اساتيدي كه بعد ها دست به ايجاد مكاتب آموزشي مستقل زده اند با همين شيوه ي اموزشي پرورش يافته اند ازاين رو ضمانت اموزشي و كيفي اين متد در طول سال ها اثبات گرديده است.
درين شيوه طرح دروس با بسطي منطقي و متناسب ارائه گرديده اند. هنرجويان پس از شناختن پرده هاي ساز در نواحي بالا، ميان، و انتهاي دسته ساز با ريتم هاي متداول، اتودهاي تكنيكي متناسب و در نهايت چند آهنگ كوتاه كه از نكات آموزشي، تكنيكي و زيبايي شناسانه بسياري برخوردارند آشنا مي گردند . در نهايت در كتاب دوم نيز با ديگر گام هاي متداول، قطعات رايج و آهنگ هاي محلي زيبايي آَشنا مي شوند. بخشي از رسالت كتب هنرستان ، آشنايي هنرجويان مبتدي با يكي دو دستگاه مهم رديف دستگاهي و حال و هواي دستگاه ها مي باشد اما بطور ويژه تاكيدي بر آموزش بر پايه رديف دستگاهي نداشته و با آموزش نكات مهم و تكنيكي، آن هارا براي ورود به مرحله بعدي يعني آموزش رديف دستگاهي آشنا مي كند.
- متد جلال ذوالفنون: يكي از نوازندگان برجسته سه تار و از شناخته شده ترين چهره هاي سه تار نوازي در روزگار معاصر جلال ذوالفنون مي باشد كه آثار بيشمار وي در زمينه تكنوازي و گروه نوازي سه تار، با كلام و بي كلام در خاطره بسياري از علاقه مندان به موسيقي ايراني ماندگار است. بي شك يكي از دلايل ترغيب جوانان و علاقه مندان به سه تار خاصه در دهه هاي 60 و 70 فعاليت هاي گسترده اين استاد ارجمند مي باشد. وي با تكيه بر تجربيات فردي در طي ساليان متمادي اقدام به تدوين متد مستقلي براي ساز سه تار نموده است.
ارزش اين متد و نقطه قوت آن در استقلال مفاهيم اموزشي براي ساز سه تار مي باشد. نكته اي كه پيش از اين توجه چنداني بدان نمي گرديد. شباهت هاي بسيار ساز سه تار با تار منجر به قرار گرفتن اين ساز به عنوان ساز دوم نوازندگان تار گرديده است و به همين ترتيب مؤلفيني كه اقدام به انتشار كتب آموزشي تار نموده اند ، صرف نظر از هرگونه بازبيني در مفاهيم ارائه شده تنها با اوردن نام سه تار در كنار تار بروي جلد كتاب خويش از هردوجنبه داستان سود جسته اند.
شيوه آموزشي فوق تا حدودي شباهت به شيوه ي ارائه شده توسط موسي معروفي در كتب هنرستان دارد. ابتدا آموزش پرده هاي بالا دسته و سپس ناحيه مياني و انتهايي دسته سه تار پرداخته است. با اين تفاوت كه دروس را در قالبي جديد تحت عنوان پزيسيون هاي مستقل ارائه نموده است. از سوي ديگر پس از ارائه نكات فوق به سراغ رديف دستگاهي رفته و با بياني ساده به ارائه مطالب پرداخته است.
متد حسين عليزاده: حسين عليزداه نيز يكي از نوازندگان شناخته شده و ارزشمند ساز تار و سه تار مي باشد. وي نيز متدي مستقل براي آموزش ساز تار و سه تار ارائه داده است. درين روش به ترتيب به موضوعات شناخت ريتم، پرده شناسي و جاي نت ها بروي دسته سه تار، آشنايي با فواصل دستگاه ها و در نهايت اتودها و تمرينات تكنيكي براي روان شدن دست و مضراب پرداخته شده است.درين روش برخلاف روش هاي قبلي كه مباحث اشاره شده را به ترتيب و همسو با حركت هنراموز از ساده به دشوار پي گرفته اند، هر قسمت را جداگانه و بطور كامل آموز داده است.
تجربه ي آموزشي چندين ساله نشان داده است كه هنرآموزان در ابتدا براي درك ريتم و مباحث مربوط به آن نياز به گذشت زمان خواهند داشت و توقف درين مراحل به منظور فراگيري مناسب توسط هنرآموز منجر به اتلاف بيش از حد زمان خواهد شد. حال آنكه در كنار اين مفاهيم در صورت تدوين مرحله به مرحله، مي توان به مرحله هاي ديگر نظير نواختن عملي ساز و شناخت پرده هاي سه تار و .... پرداخت.نكات ديگري چون استفاده از شيوه اتانيني ابداعي توسط عليزاده تحت هجاها و اواهايي جديد نيز داراي اشكالاتي مي باشد.عدم معرفي و آموزش اصطلاحات اوليه و حتي نت هاي موسيقي ( براي هنرجويان تازه كار) يكي از اشكالات ديگر اين كتاب است.
متد كيوان ساكت: كيوان ساكت نيز از جمله نوازندگان ساز تار و سه تار مي باشد كه اقدام به تاليف و انتشار كتاب هاي آموزشي براي اين دو ساز نموده است وي ابتدا كتاب هاي (( شيوه آموختن تار و سه تار)) را در دو جلد ارائه داد و بعد ها نيز با تكميل موارد گذشته و رفع نواقص موجود در آن، مجموعه اي تازه با نام (( بياييد تار و سه تار بنوازيم)) را منتشر نمود. متد فوق نيز اگرچه بر خط و مشي و رويكردي مجزا تاليف گرديده است اما به نوعي در ساختار همانند دستور تارو سه تار موسي معروفي تدوين گرديده است. ابتدا به شناخت مفاهيم اوليه و پرده شناسي در ناحيه دسته سه تار پرداخته و سپس با آوردن نمونه هايي از رديف ماهور در كتاب اول بسط و گسترش يافته است. با اين وجود مطالب اين مجموعه نيز در جلد اول ، در قياس با نمونه كتب هنرستان موسيقي ملي از حجم كم تري برخوردار مي باشد.
از آنجا كه درين مبحث به نقد آثار فوق نخواهيم پرداخت از تامل بيشتر بروي متدها خودداري خواهيم نمود.
http://www.hafthesar.blogfa.com/